اگر گذرتان به شهر دماوند می خورد دیدن این روستای زیبا را از دست ندهید. این روستا یکی از قدیمی ترین نقاط مسکونی استان تهران و حتی کل ایران است. جاذبه های طبیعی، آثار باستانی، آب و هوای خوب، غذاهای خوشمزه و مردمی مهربان آن را منطقه ای محبوب برای کسانی قرار داده است که حداقل یکبار به آن سفر کرده باشند. در این مطلب، با دیدنیهای روستای کیلان آشنا شوید.

روستای کیلان از آنجا که نزدیک به صحرای سمنان است، هوای گرمتری نسبت به بقیه جاهای دماوند دارد. آفتاب آن در تابستان تند است ولی شبهای تابستانی خیلی خنک است. با این حال زمستانهای خیلی سردی دارد. کیلان روستایی است که با درختان گردو پر شده است و در مهرماه اگر از کنار رودخانه آن رد می شوید می بینید که آب پر از گردوهایی است که از باغات به اینجا آمده است.

مردم کیلان به گویش محلی خود صحبت می کنند که یک نوع زبان فارسی است. با کمی دقت می توانید متوجه شوید که آنها چه می گویند. البته زبان و گویش محلی آنها به گونه ای است که بسیاری از کلمات اصیل فارسی را حفظ کرده است.

کیلان حتی آثار باستانی هم دارد که به آن قلعه می گویند.

کیلان سرزمین گردوی خوب، باغهای گیلاس و هلو و آلبالو و سیب و گلابی است. بهترین عسلها در این روستا فروخته می شود. بهترین لبنیات از این روستا بیرون می آید. سرشیر یکی از لبنیات معروف  کیلان بسیار خوشمزه و مقوی است.

جاهای دیدنی کیلان

اطراف کیلان ، به ویژه منطقه آبسرد، جاهای دیدنی مثل پیست بالون و گلایدر دارد. کمی دورتر می توانید به آبعلی بروید و از دیدنیهای جاهای دیگر شهرستان دماوند لذت ببرید.

کیلان غذاهای خوشمزه ای دارد. قلیفک پلو نماد آشپزی کیلان است. قلیفک، لوبیای تازه است که با آن یک نوع لوبیاپلوی خوشمزه می پزند به نام قلیفک پلو.

شهری که بهترین عسل و گردو را دارد پس بهترین شیرینی حلوالوز را هم خواهد داشت. مغازه های این روستا به فروختن بهترین عسل، گردو، حلوالوز، بهترین لبنیات، و بهترین توتک افتخار می کنند. توتک شیرینی خوشمزه با شکر کم است.

مردم کیلان دست پخت خیلی خوبی دارند به ویژه در طبخ قلیفک پلو و فسنجان.

ماه محرم در این منطقه حال و هوای خاصی دارد. بیشتر خانه ها غذای نذری می دهند. در روز عاشورا همه اهالی روستا و روستاهای اطراف به یک روستا پیاده روی می کنند. اسم این روستای مقصد، زیارت است. در روستای زیارت، همه عذاداران به هم می پیوندند. مراسم حمل کردن نخل در عاشورا در کیلان خیلی معروف است.

کیلان بهار بسیار زیبایی دارد، و تمام درختان میوه شکوفه می کنند. معماری قدیمی ساختمانهای قدیمی بسیار چشمنواز است. بیشتر منزلهای قدیمی از کاه گل با دیواری ضخیم ساخته شده اند که تابستان خنک، و زمستان خانه را گرم نگه می دارند.

سقف ها مثل قدیم از تیرهای چوبی ساخته شده است و بام خانه ها اندود می شود. و نمای بسیار زیبایی می دهد.

در سالهای اخیر ویلاسازیهای لوکس هم اطراف کیلان رایج شده است. ترکیب و تلفیف معماری قدیمی و معماری مدرن ظاهر خیلی جالبی به این روستا می دهد.

حالا به خصوصیات کیلان دماوند دقت بیشتر می کنیم.

پیست بالون آبسرد: جاهای دیدنی کیلان

یکی از بزرگترین و مجهزترین پیستهای بالون سواری در ایران و حتی خاورمیانه پیست بالون آبسرد است. بالون شما را بر فراز منطقه سرسبز و زیبای آبسرد می برد و منظره ای بسیار زیبا را تجربه خواهید کرد. جریان بادها در این منطقه بالون را به سمت و سوی نامشخص می برد. و هیجان بالون سواری در این پیست همین است که مسیر مشخصی ندارد! اما نگران نباشید، بعد از فرود در جای نامشخص،  اتوموبیلهای آفرود شما را به محل اولیه باز می گردانند.

آثار باستانی کیلان: جاهای دیدنی کیلان

در این روستا، مسجد و حسینیه ای هست که به قرنها قبل بر می گردد. گفته می شود مسجد جامع کیلان 1200 سال قدمت دارد.

و حسینیه آن از اولین حسینینه هایی است که بعد از واقعه عاشورا بنا شده است.

کیلان قلعه ای هم دارد که قدمت زیادی دارد.

زبان و گویش کیلان

زبان کیلانی یک گویش فارسی است. البته در بعضی منابع اینترنتی گفته اند کیلانی ها به زبان تاتی صحبت می کنند. باید ببینیم تاتی چیست. تاتی زبانی است که در غرب تهران مثلاً طالقان صحبت می شود و اصلاً شبیه زبان فارسی نیست. ولی مردم کیلان اصلاً به این زبان صحبت نمی کنند. پس چرا برخی منابع اینترنتی چنین موضوعی را در مورد زبان مردم کیلان مطرح کرده اند؟

باید گفت که تاتی دو معنی دارد که یکی از آن همان بود که گفته شد. ولی معنی دیگر آن این است که آن ترکی نیست. یعنی برخی می گفتند زبان یا ترکی است یا تاتی. و منظور از تاتی اینجا غیرترکی است. همانطور که عربها به زبان غیرعربی عجم می گفته اند.

پس اگر در منابعی گفته شده که زبان مردم کیلان، تاتی است یعنی غیرترکی. وگرنه زبان مردم کیلان زبان فارسی اصیل است. و حتی کلماتی از فارسی اصیل در آن یافت می شود که مردم تهران دیگر از آن بهره نمی برند.

مثلاً:

عنکبوت: کارتن

صبح زود: شبگیر

جوجه تیغی: تشی

 

پس می بینیم که مردم کیلان هنوز از معادلهای اصیل فارسی مثل کارتن، تشی و غیره استفاده می کنند ولی مردم سایر مناطق استان تهران این کلمات اصیل را به فراموشی سپرده اند.

لهجه کیلانی بسیار شیرین است. دشتهای وسیع، و سرزمین آفتابی دماوند ساکنان خود را به تأمل و ژرف اندیشی وا داشته است. برای همین فرهنگی غنی در آن یافت می شود.

مردم کیلان که در این روستا باقی مانده اند و به مهاجرت به شهرها تن در نداده اند، مردمی کوشا و هنر مند هستند و در خانه های ساده خود دست به ساخت صنایع دستی می زنند. شما در این روستا می بینید که یک خانم سالمند هنوز در خانه کارگاه پارچه بافی دارد و انواع پارچه و حوله را می بافد.

غذاها و خوراکیهای کیلان: جاهای دیدنی کیلان

به دلیل طبیعت زیبا و مزرعه ها و باغات بزرگ، کیلان توانسته بهترین دستپختها را در طول سالها پرورش دهد. به بعضی از این غذاهای خوشمزه کیلانی توجه می کنیم.

قلیفک پلوی کیلانی

کیلان مهد طبخ غذای دماوندی به نام قلیفک پلو است. همانطور که گفته شد قلیفک لوبیا چیتی تازه است که در اواخر تابستان می چینند. این غذا خیلی خوشمزه است و فقط در فصل خاصی مثلاً پاییز طبخ می شود. رستورانهای محلی در این روستا، این غذا را به عنوان غذای اصلی خود سرو می کنند. مردم کیلان از جوز هندی و میخک در غذای خود استفاده می کنند.

 

حلوالوز

با توجه به این که بهترین گردو و عسل در روستای کیلان به دست می آید. از این دو یک شیرینی یا دسر خوشمزه درست می شود که به آن حلوالوز گفته می شود. معمولاً به شکل لوزی های کوچک بریده می شود. هیچ خوراکی ای بهتر از قلیفک پلو که بعد از آن حلوالوز خورده می شود خوشمزه نیست.

سبزی های کوهی

در ماه اردیبهشت صحراهای اطراف کیلان پر از سبزیهای کوهی می شود. سبزیهای مثل بالک، شنگ، غازیاقی ، گذرکوک (هویج کوهی). می توان با این سبزیهای پرانرژی که آفتاب داغ و باران طبیعی را تجربه کرده اند کوکو و سبزی پلوی خیلی خوشمزه درست کرد.

ته چین گوشت کیلانی

این یک ته چین منحصر به فرد است. گوشت گوسفندی در سرکه ترش می شود و ته برنج گذاشته می شود. می توان با آن عدس پلو هم درست کرد. این غذای منحصر به فرد و خوشمزه ای است که معمولاً سایر مردم ایران از آن بی خبر هستند، و نظیر آن جای دیگر نیست.