در حال حاضر، صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی و فرهنگی در سطح جهانی شناخته شده است. ایران با دارا بودن تنوع فرهنگی، طبیعی و تاریخی، پتانسیل بسیاری را برای جذب گردشگران دارد. با این وجود، برای بهره‌مندی کامل از این پتانسیل‌ها، نیازمندیم تا به رویکردی مردم‌محور در توسعه گردشگری پرداخته و نقش و ارزش جوامع محلی را در این حوزه بیشتر تأکید کنیم. این اصلاحات نه تنها می‌توانند به توسعه اقتصادی و اجتماعی در مناطق مختلف ایران کمک کنند، بلکه با ارتقاء کیفیت خدمات گردشگری، ماندگاری گردشگران را افزایش داده و در نتیجه، به توسعه پایدار و بلندمدت این صنعت کمک می‌نمایند. از این رو، در این مقاله، به بررسی راهکارهایی برای تقویت سیاست گردشگری در ایران با تأکید بر نقش مردم محلی و منابع داخلی پرداخته خواهد شد.
تغییر رویکرد از گردشگری دولت محور به مردم محور
انتقال رویکرد گردشگری از دولت محور به مردم محور یک فرآیند چالش‌برانگیز و مهم است که نیازمند تدابیر مؤثر و کارآمدی است. برای این منظور، اجرای اقداماتی در راستای افزایش نقش و تأثیر مردم و جوامع محلی در صنعت گردشگری اساسی است.
اولین گام برای این انتقال، آگاهی‌زایی و آموزش مردم در زمینه اهمیت و تأثیرگذاری گردشگری بر جوامع محلی است. ایجاد برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی در مدارس، دانشگاه‌ها، و اجتماعات محلی می‌تواند به افزایش شناخت افراد درباره ارزش‌ها و مزایای گردشگری کمک کند.
دومین گام، ایجاد فرصت‌هایی برای مشارکت فعال مردم در فرآیند تصمیم‌گیری مربوط به توسعه گردشگری است. این شامل تشکیل گروه‌های مشاوره‌ای و کمیته‌های محلی، اخذ نظرات عمومی درباره طرح‌ها و پروژه‌های گردشگری، و ایجاد فرصت‌های برای شرکت م
سیاست گردشگری در ایران
ردم در برنامه‌ها و فعالیت‌های گردشگری محلی می‌شود.
سومین گام، تشویق و پشتیبانی از کسب و کارهای محلی و کوچک در زمینه گردشگری است. ایجاد برنامه‌های توسعه و حمایت مالی برای این کسب و کارها، تشویق به استفاده از محصولات و خدمات محلی، و ارتقاء همکاری با تولیدکنندگان و خدمات‌دهندگان محلی می‌تواند به تقویت اقتصاد محلی و افزایش رفاه جوامع محلی کمک کند.
این اقدامات به همراه ایجاد فضاهای عمومی و فرهنگی برای تبادل تجربیات و دیدگاه‌ها، ترویج فرهنگ مشارکتی و مسئولیت پذیری در جوامع محلی را تقویت خواهد کرد و به تدریج رویکرد گردشگری را از دولت محور به مردم محور تغییر خواهد داد.
سیاست گردشگری در ایران: صادرات نامرئی در گردشگری
صادرات نامرئی در صنعت گردشگری به معنای افزایش درآمد و ثروت ملی از طریق ورود گردشگران به کشور است، بدون اینکه این موضوع به صورت مستقیم در آمارهای رسمی وارد شود. ورود هر گردشگر به اندازه چند بشکه نفت، به معنای تأثیر بیشتر گردشگری بر اقتصاد استان است، زیرا هر چه تجربه گردشگری بیشتر و ماندگاری طولانی‌تری داشته باشد، بهانه‌ای برای صادرات نامرئی فراهم می‌شود. این به معنای افزودن ارزش به اقتصاد محلی از طریق افزایش فعالیت‌های اقتصادی مختلف است، از جمله فروش محصولات محلی، خدمات گردشگری، و فعالیت‌های مرتبط با صنعت گردشگری مانند اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها، و فروشگاه‌های هدایای سوغاتی. بنابراین، تأثیرات اقتصادی مثبت صادرات نامرئی برای گردشگری شامل افزایش درآمد، ایجاد اشتغال، و توسعه اقتصادی منطقه است، که این امر به منظور توسعه پایدار و افزایش رفاه اجتماعی برای جوامع محلی بسیار حائز اهمیت است.
نقش تقویت مهارتها و استعدادهای مردم محلی در تقویت گردشگری استان
استعدادهای درونی مردم محلی در توسعه گردشگری اهمیت بسیاری دارند. این استعدادها می‌توانند به عنوان منابع اصلی برای توسعه صنعت گردشگری و افزایش جذابیت‌های منطقه مورد استفاده قرار گیرند. مردم محلی با آشنایی عمیق با منطقه و فرهنگ محلی می‌توانند تجربه گردشگری را برای بازدیدکنندگان بهبود بخشند. آنها می‌توانند به عنوان میزبانان خوبی برای گردشگران عمل کنند و خدماتی از جمله اقامتگاه‌های مبتنی بر خانه، راهنمایی و رانندگی، فروش محصولات محلی و … ارائه دهند. با حفظ و ارتقاء فرهنگ، هنر و سنت‌های محلی، مردم محلی می‌توانند به جذب گردشگران کمک کنند.
این فعالیت‌ها به تقویت ارزش‌های فرهنگی منطقه کمک می‌کنند و گردشگران را به تجربه فرهنگی عمیق‌تری در منطقه دعوت می‌کنند. همچنین، استعدادهای درونی محلی می‌توانند به طور خلاقانه تجربه‌های گردشگری منحصر به فردی را ارائه دهند، از جمله فعالیت‌های هنری، رویدادهای موسیقی، جشنواره‌ها و تجارب سفر متفاوت. با شناخت عمیق از محیط زیست محلی و توجه به حفظ آن، مردم محلی می‌توانند به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کمک کنند، که این امر از اهمیت بالایی برای توسعه گردشگری پایدار است. به طور کلی، استعدادهای درونی مردم محلی می‌توانند به توسعه گردشگری پایدار و افزایش رفاه جوامع محلی کمک کنند.
سیاست گردشگری در ایران
سیاست گردشگری در ایران: رفع ضوابط دست و پاگیر برای جوانان روستایی
تسهیل و سهولت بیشتر دستگاه‌های اجرایی در صدور مجوزهای بوم‌گردی به جوانان علاقه‌مند روستایی می‌تواند فرصت بهتری برای آنها در زمینه گردشگری ارائه دهد. این اقدام باعث رفع موانع و محدودیت‌هایی می‌شود که ممکن است جوانان روستایی در مسیر خود به عنوان گردشگران یا میزبانان بومی مواجه شوند. با ساده‌تر شدن فرآیند دریافت مجوزها، جوانان روستایی می‌توانند به راحتی فعالیت‌های گردشگری خود را شروع کرده و پروژه‌های بوم‌گردی خود را اجرا کنند. این اقدام همچنین می‌تواند به افزایش اشتغال و درآمد در روستاها کمک کند و باعث توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق شود.
رفع قوانین دست و پاگیر و ساده‌تر کردن فرآیند صدور مجوزها به جوانان روستایی امکان می‌دهد تا به طور فعال‌تر در حوزه گردشگری مشارکت کنند و ایده‌های خود را به عمل بیاورند. با این اقدام، جوانان قادر خواهند بود تا با تشویق و حمایت از سوی دولت و مراجع مربوطه، پروژه‌های بوم‌گردی خود را بهبود دهند و به تنوع و غنای گردشگری در مناطق روستایی کمک کنند. این اقدام همچنین می‌تواند باعث افزایش حضور جوانان در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی روستاها شود و به توسعه پایدار این مناطق کمک نماید.
همانطور که جوانان در این صنعت فعال می شوند، استعدادهای آنها برای جذب توریست و مدیریت گردشگری شکوفا شده، و استعداد آنها برای خودشان و جامعه، سودرسان خواهد شد.
سیاست گردشگری در ایران
شبکه های اجتماعی و تقویت گردشگری محلی
استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به تقویت گردشگری محلی کمک زیادی کند. با انتشار مطالب، تصاویر و کلیپ‌های زیبا از مناطق گردشگری استان بر روی شبکه‌های اجتماعی، امکان آشنایی بیشتر مخاطبان با زیبایی‌ها و جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی استان فراهم می‌شود. این اقدام می‌تواند به تبلیغات محلی و جلب توجه گردشگران کمک کرده و تعداد بازدیدکنندگان به مناطق گردشگری را افزایش دهد.
همچنین، از استانی‌ها درخواست می‌شود که محتوای مربوط به مناطق خود را بر روی شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند. این افراد می‌توانند با انتشار تصاویر، ویدئوها و مطالب مرتبط با جاذبه‌های گردشگری استان خود، به تبلیغات موثری برای جذب گردشگران و بازدیدکنندگان کمک کنند. این اقدام نه تنها به افزایش شناخت آگاهانه از مناطق گردشگری استان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند افتخار و هویت محلی را نیز تقویت کند و مسئولان و مراجع مربوطه را برای استفاده از این پتانسیل گردشگری تشویق کند.
با انتشار محتواهای گردشگری متنوع و جذاب بر روی شبکه‌های اجتماعی، امکان برقراری ارتباط مستقیم با جمعیت محلی و گردشگران نیز وجود دارد. این افراد می‌توانند از طریق ارائه اطلاعات کاربردی، نکات سفر، تخفیفات و فعالیت‌های رویدادی به گردشگران کمک کنند و تجربه سفر آنها را بهبود بخشند. به طور کلی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به ترویج گردشگری محلی، افزایش آگاهی عمومی و بهبود تجربه سفر کمک کند.
سیاست گردشگری در ایران
سریالهای طنز و گردشگری
ساخت سریالهای تلویزیونی طنز با محوریت مناطق و فرهنگ‌های مختلف استان‌ها، می‌تواند به تقویت فرهنگ و گردشگری این مناطق کمک زیادی کند. این سریالها با ارائه تصاویر و شخصیت‌های طنزآمیز و واقعی از زندگی روزمره مردم و جذابیت‌های فرهنگی و طبیعی مناطق، می‌توانند به طنز و سرگرمی، مخاطبان را با جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی استان‌ها آشنا کنند و آنها را به بازدید از این مناطق ترغیب کنند.
با نمایش جنبه‌های مختلف و جالب فرهنگی، تاریخی، و طبیعی مناطق در قالب داستان‌های طنزآمیز، سریالهای تلویزیونی می‌توانند به تشویق گردشگران برای بازدید و آشنایی بیشتر با این مناطق کمک کنند. علاوه بر این، این سریالها می‌توانند به نحوه زندگی و فرهنگ محلی اشاره کرده و باعث افزایش افتخار و هویت مردم محلی شوند.
با توجه به تأثیر گسترده‌ای که سریالهای تلویزیونی در فرهنگ جامعه دارند، ساخت و پخش سریالهای طنز مرتبط با مناطق مختلف می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی در جذب گردشگران و افزایش شناخت عمومی از آنها داشته باشد. به علاوه، این سریالها می‌توانند برای تبلیغات گردشگری و توسعه صنعت گردشگری در این مناطق نیز استفاده شوند و درآمدی برای جامعه محلی ایجاد کنند. یک مثال خوب برای این حرکت، سریال نون خ بود که قسمتها و مناطق زیبا و سرسبز و دیدنی قسمتی از میهنمان را به زیبایی به تصویر کشید.
همچنین سریالها و محصولات فرهنگی می تواند برای مخاطبان خارجی جالب باشد و با ساخت این سریالها و نمایشها، جنبه های مختلف گردشگری و قابلیتهای موجود در میهن عزیزمان را در لباس نمایش ارائه دهد.
سخن آخر
توسعه سیاست گردشگری در ایران، و تقویت گردشگری از طریق تغییر رویکرد از دولت محور به مردم محور و توجه ویژه به نقش رویدادهای گردشگری به عنوان موتور محرکه صنعت گردشگری میسر خواهد شد. با توجه به اینکه هر گردشگری معادل ورود چند بشکه نفت به استان است، توسعه فرهنگ ماندگاری گردشگران، حمایت از استعدادهای درونی مردم محلی، ایجاد ارتباط نزدیک با شبکه‌های اجتماعی، و ایجاد سریالهای تلویزیونی طنز محور با محوریت گردشگری مناطق مختلف از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه است. همچنین، تسهیل و سهولت در صدور مجوزهای بوم گردی به جوانان علاقه‌مند روستایی، می‌تواند به ایجاد فرصت‌های بهتری برای آنها در حوزه گردشگری کمک کرده و توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی را تسریع نماید. به طور کلی، توجه به استفاده از منابع داخلی و استعدادهای محلی، همراه با استفاده هوشمندانه از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند به تقویت صنعت گردشگری در ایران کمک کرده و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور داشته باشد.
